الکترود های تخصصی
الکترود های تخصصی , الکترود در جوشکاری یا قوس الکتریکی عبارت است از، میله ی فلزی ای که اطراف آن را پوششی از ترکیبات شیمیایی مخصوصی متناسب با نوع مصرف آن احاطه کرده است.
انواع پوشش ها بسته به نوع فلز مورد جوش کاری و همچنین مراحل مختلف جوش کاری متفاوت است و برای جوش کار اضطراری است که آن ها را شناخته وموارد استفاده صحیح آن ها را نیز از هم دیگرمتمایز می کند.
طبقه بندی از لحاظ جنس فلز
به طور کلی از لحاظ جنس فلز به پنج گروه تقسیم می شوند :
- آهنی hild steel
- چدنی cast iron
- آلیاژهای فولادیspecial alloy steel
- فولادهای پرکربن high carbon steel
- غیر آهنی none ferrouse
آلیاژهای فولاد در جوشکاری فولادی و غیر آهنی
برای جوشکاری دو قطعه فلز به یکدیگر معمولا از برنج , مس و غیره استفاده می شود که باید جنس آنها با فلز یکی باشد.
چنانچه نسبت به نوع کار درست انتخاب نشوند ، حداکثر مقاومت و استقامت را در برابر فساد تدریجی نداشته ، و در بعضی موارد موجب شکنندگی فلز نیز خواهند شد.
البته استثنائات نیز وجود دارد که برای آن ها از آلیاژ ویژه ای تهیه شده است. مانند اتصال قطعات برنج و چدن یا برنج به یکدیگر.
بطور کلی الکترودهای فلزی به دو دسته تقسیم می شود :
- پوشش دار
- بدون پوشش
پوشش دار
پوشش این نوع الکترودها از ترکیبات شیمیایی متنوعی است ، که مقداری از آنها معین و مقداری دیگر نا مشخص می باشند.
پوشش این نوع الکترودها عبارتند از :
سولفورید – فرومنگنز – دی اکسید تیتانیوم – کربنات کلسیم انواع سیلیکات ها و غیره برای چسبندگی آنها به سیم جوش از سیلیکات سدیم استفاده می کنند و تمام ترکیبات شیمیایی پوشش الکترود های تخصصی هر کدام به تنهایی نقش مهمی را در جوشکاری ایفا می کنند.
پوشش از نظر کلی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند :
- پوشش های پایدارکننده یا پوشش های نازک
- پوشش های کیفی یا پوشش های ضخیم
پوشش های پایدار کننده
عناصری که این پوشش ها را ایجاد میکنند فضای قوس الکتریکی را یونیزه نموده و جوشکاری با جریان متناوب را آسان تر می نمایند.
بهترین و مطمئن ترین عنصر برای این کار پتاسیم می باشد .
پوشش های کیفی
این پوشش ها گاز و سرباره برای محافظت فلز از نفوذ اکسیژن و ازت هوا تشکیل داده و نیز آلیاژهای مناسب را در ناحیه مذاب وارد می کنند در نتیجه استفاده از این نوع الکترودها خواص مکانیکی پیوند جوش معمولا بالا تر از خواص فلز مورد نظر می گردد .
این پوشش ها دارای خواص زیر هستند :
- هنگام ذوب ،سرباره و گازهای محافظ تولید می کنند.
- قوس الکتریکی پایدار و پیوسته می گردد.
- سرباره و تفاله جوش دارای خواص احیا کنندگی می باشد.
- تفاله جوش دارای خاصیت انقباضی بیشتری نسبت به فلز مورد نظر بوده و درنتیجه به راحتی از روی گرده جوش جدا می شود.
- در جوشکاری های عمودی و بالای سر، تفاله به سرعت منجمد می شود و موجب جلوگیری از سقوط مواد مذاب بر اثر جاذبه زمین می گردد.
تقسیم بندی الكترود های تخصصی پوشش دار بر اساس تركیبات شیمیایی پوشش ها :
- اسیدی یا گرم
- بازی یا قلیایی
- دی اکسید تیتانیم یا روتیلی
- سلولزی
- اکسیدی و مرکب
اسیدی یا گرم
الكترودهای اسیدی الكترودهایی هستند كه موارد استعمال شان در درزهای بسته ، مانند اتصالات سپری می باشند.
بازی یا قلیایی (آهكی یا سرد)
این نوع الكترودها با اینكه محاسن زیادی از نظر جوشكاری دارند. چنانچه بطور صحیح بكار برده نشوند ، گرده جوش معایب زیادی پیدا كرده و از جمله تمامی آن متخلخل و در انتهای آن حفره بزرگی ایجاد می گردد.
دی اكسید تیتانیم یا روتیلی
این نوع الكترودها كه مقدار قابل توجهی دی اكسید تیتانیم در تركیبات پوشش خور دارند الكترودهایی هستند كه شروع جوش و مصرف آسانی داشته و برای حالت های متنوع جوشكاری بسیار مناسب اند.
گرده جوش این الكترودها دارای خاتمه ظریف بوده و افت فلز از نظر پاشیدگی كمتر می باشند.
الكترودهای سلولزی:
این نوع الكترودها دارای نفوذ بسیار زیاد بوده و برای جوشكاری مختلف مناسب می باشند. سرباره آنها نازك بوده و به آسانی از روی گرده جوش كنده می شوند.
جوش حاصل از این نوع الكترودهای تخصصی دارای خواص مكانیكی خوبی بوده و از نظر آزمایش رادیوگرافی نتیجه خوبی دارند.
اكسیدی
پوشش این نوع الكترودها بیشتر از اكسید آهن و اكسید منگنز می باشد. تفاله جوش براحتی از روی گرده جوش كنده می شود.
از آنجایی كه فلز جوش این الكترودهای تخصصی سیال است لذا بیشتر برای اتصالات گوشه ای و درزهای بسته مورد مصرف قرار می گیرند.
مركب
علاوه بر پوشش های مذكور از مخلوط كردن مواد مختلف نیز پوشش های مركبی با خواص متفاوت حاصل می شود.
مانند پوشش های اسیدی-روتایلی یا روتایلی- قلیایی كه برای فولادهایی با مقاومت زیاد بهترین الكترودها می باشند.
شناسایی الكترودهای تخصصی
برای سهولت كار و چگونگی اجرای الكترودها بطور كلی الكترودهای تخصصی را بوسیله رنگ یا خال رنگ و یا هولوگرامی كه روی جعبه آنها حك یا نوشته شده است، شناسایی می كنند.
طرز کار
- گرم کردن سریع 600 تا 700 درجه سانتیگراد
- جوش دادن
- سائیدن مقدماتی
- آب دادن در حرارت 1280 درجه سانتیگراد
- رنگ گیری نیم ساعت در 560 درجه سانتیگراد
- به اندازه سائیدن
الکترود های تخصصی برای جوشکاری سربالا
- این الکترودها به آسانی روشن می شود
- پاشیدن کم دارد
- در همه حالات جوش می دهد
- سرباره آن به آسانی جدا می گردد